Karakalem çizerken kullandığım malzemeleri ve teknikleri aşağıda anlatacağım.Ama kısa bir giriş yazım olacak.Öncelikle öğrenme konusunda ,Pablo Picasso'nun dediği gibi '' Her zaman ,yapamadığım şeyi yapıyorum ;Onun nasıl yapıldığını öğrenmek için''... Ve her çocuk sanatcı doğar,önemli olan sanatçı kalabilmektir.Bende resim konusunda doğuştan yetenek v.s gibi konulara inanmıyorum.Olsa olsa doğuştan merak,araştırma,pes etmeme,yapamadığını yapmaya çalışma olur.
Karakalem portre çalışmalarında kullandığım malzemeleri,teknikleri,ve püf noktalarını elimden geldiğince anlatmaya çalışacağım.Elimden geldiğince gerekli görselleride eklemeye çalışacağım.
Öncelikle resim çizmenin,ressamlığın doğuştan yetenek yada doğa üstü bir güç olduğuna inanmıyorum.İyi bir gözlem,ilgi duymak,araştırmak,yeterli zamanı ayırdıktan sonra ,herhangi bir biyolojik engel yoksa her insanın yeterli düzeyde resim çizebileceğine inanıyorum.Aşağıdaki makalemi incelerseniz neden bu yargıya vardığımı kavrayacağınızı düşünüyorum.Gerçek şu ki her işin iyisini yapmak birazda hırs ve sabır işidir.
Karakalem portrede ilk önce gerekli malzemeyi bulmak gerekir.Piyasada onlarca çeşit kalem,resim kağıdı,silgi,kalemtraş,v.s çeşit marka vardır.Bunların hangisine sorsanız en iyi bizim marka der.Tabiki her ressam zaman içinde daha iyisini aradıkça aslında daha önce kullandığı malzemelerin yeterli olmadığını görür.
Resim ve sanat malzemelerinde fiyat ve kalite çoğu zaman doğru orantılıdır.Ama bazen çok ucuz bir kalem resmin bir noktasında işe yarayabiliyor.
Karakalem portre çizimlerinde kalem : Ben kalem olarak geçmişte hepsini denedim.Faber castel 9000,Raffıne sketch 7001,Dervent,Stabilo,Staedler,Bruynzel,Blackhving, bunların hepsini ve daha yazmadığım bir çok kalemi kullandım.Şuanda ise sadece Staedler Mars kullanıyorum.Biraz pahalı ama sonuç harika.set olarak alırsanız tanesi yaklaşık bir dolar civarında ,tek tek alısanızda 4 yada 5 tl civarı.benim kullandığım genelde staelderin HB,2B,4B,6B,8B bunların ana kalemlerin aradakileride çok nadir kullanırım.Diyelimki çok açık renkte kaşları varsa o zaman 4H kullanmak gerekir ama çok nadir bir durum bu Zaten Türkiye'de sarı kaşlar o kadar az ki :)Aşağıda kullandığım kalemlerin görsellerini doğru olarak ekliyorum.
Yukarda Staedlerin görsellerini ekledim.Özellikle mavi renge dikkat edin.Çünkü staedlerin farklı renkleride var ama en iyisi mavi renk olanıdır.Dördüncü resimde eklediğim üzerinde 8B yazdığım kalem piyasadaki en siyah kurşun kalem türevidir.Resimlerin arka fonlarını tam siyah yapabilmektedir.o kadar ki yağlı boya kadar siyah yapmaktadır.Ama karıştırma kütüğü yada peçete,parmakla dağıtmak bu kaleme uymaz.
Bu tahta kalemler dışında yine Staedlerin mekanik kalemleri vardır.Bu kalemleride portrenin ince işçilik gerektiren yerlerinde kullanabilirsiniz.Örneğin ince kıl olan bölgelerde ,kaş,kirpik,tel saç buralarda mekanik uçlu kalemleri kullanmak çok gerçekçi etki yapar.Mekanik kalemlerin farklı dereceleri vardır.Benim en çok kullandığım 0.5 mekanik kurşun kalem ve 0.3 mekanik kurşun kalemdir.Bunun dışında nadirde olsa 0.1 mimari çizim kalemi kullanırım.Yedek uç olarakta şuan Pentelin 4B ve 2B sini bulabilirsiniz.Aşağıda görseli ekliyorum.Bu kalemlerin uygun fiyatlı olanıda vardır.Ama önerim yaklaşık 20 dolar olandır.Çünkü birt defa alırsanız size yıllarca fayda verecektir.
Karakalem portrede yardımcı malzemeler :
Silgi olarak üç çeşit silgi kullanıyorum.Silginin iyisi sert ve leke bırakmayanıdır.Bazen resimde küçük bir leke bütün çizimi berbat edebilir.Örneğin göz bebeğindeki ışıltıya leke bulaşmışsa bunu tertemiz silen silgi olmazsa o ışıltı mat olur buda kaliteyi düşürür ifadeyi etkiler v.s ben silgide de staedler silgileri öneriyorum.Geniş alanları silen normal silgiler,hiç leke olmaması gereken silgiler ve mekanik uçlu silgi kullanıyorum.Mekanik uçlu silgileri daha çok saçlarda kullanıyorum.Aşağıda görselleri ekliyorum.
Karakalem portre çiziminde kurşun kalemin keskinliği çok önemlidir.Ucu sürekli sivri olmalıdır.Üşenmeden açmak gerekir.Alttaki resimde üç farklı markayı ve sivriltme örneğini ekledim.Bu kalemleri kalemtraşla değil !!! maket bıçağıyla sivrilttim.Maket bıçağıyla kabasını çıkarttıktan sonra işe yaramayan bir kağıda yatay karalayarak kalemin ucu iğne gibi yapılmalıdır.Ben bu tarz açmayı seviyorum.çünkü kalemin kağıda uyguladığı basıncı daha iyi hissediyorum.Bazen çok yumuşak (koyu) kalemle hafif hafif karalayarak açık alanda elde bilirsiniz.İstisna olarak aşağıdaki üç kalem markasınıda tek resimde yani aynı portreyi çizerken kullanmak gerekebilir.Açık suratlarda castel,dönemeçlerde staedler,zifiri koyu alanda dervent kullanmanın herhangi bir cezası yoktur...
Karakalem portrede en önemli ikinci meselede kalemle kağıdın uyumudur.İyi bir marka kağıt ile iyi bir marka kalem bazen uyuşamayabilir.Örnek Fabriano dokusuz bristol kağıda derventle çizim yapmaya kalkarsanız felaket olur.Doku tutmaz resimde vasat olur.Karakalem porelerde resim kağıdı seçiminde bazen fotoğraftan fotoğrafa yada ,fotoğraftaki ışığın gölgenin zıtlığına göre ,alınacak alana göre ,kafanın boyutuna göre değişiklik olabilir.Ama hepsinde ayını resim kağıdı olmaz mı ? olur tabi.Ama tam uyum için seçmekte fayda var aşağıda anlatacağım.Öncelikle benim de kullandığım fabriano kağıtların görselini ekliyorum.
Yukarıda gördüğünüz gibi yaklaşık onbir tane fabriano resim kağıdı örneği bulunmaktadır.Benim genelde kullandığım ise sağdaki üç tanedir.Bunların içindede NOT ve HP yazanları daha detaylı çizimlerde Rough yazanıda daha detaysız çizimlerde kullanıyorum.Çizerken karıştırma kütüğü kullanacaksam NOT yazanı kullanmıcaksam HP yazanı kullanırım.Karıştırma kütüğü dediğim kalem şeklinde sert sıkıştırılmış kağıttır.Yani klasik kullanılan peçete,yada parmak sürtme yerine bu işi üretilmiş olan harmanlama kütüğüdür.Aşağıda resminide koyacağım tortillions ta denir.Aslında özeti şu faber kaleme schoeller kağıt ,staedler kağıdada bence fabriano yakışıyor.Tabi bu benim fikrim.Canson kağıtta oldum olası sevmem.kömürü fazlaca kağıt üstünde tutuyor.Buda korkak çizmeye sebep oluyor.
Hp fabriano kağıtta detaylı çizimlerde örneğin yaşlı insan çizimlerindeki derin izleri en iyi sonuç veren kağıttır.Bu fabriano kağıt markasına en uyumlu kalemde yine staedler mars kalemleridir.Tabiki mavi olanları.
Karakalem portrede ilk taslak çok önemlidir.Taslağı çıkardıktan sonra içini doğru malzemeyle doldurmak daha kolaydır.Sadece sabır ve iyi gözlem gerekir.Aşağıdaki örnek karakalem çalışmasında resmin boş alanlarında ince ince kareleri görmektesiniz.Benim yönetimimde bu tekniktir.Bu sayede aşama aşama gitmek daha az hata ve daha iyi sonuç verir.Bunlar dışındada taslak çıkarma yöntemleri vardır.Aşağıda anlatacağım.
Resim sanatı tarihine bakınca be en iyi dönem olarak rönesans dönemi resimlerini görüyorum.O dönemde bile ressamlar taslak çıkarmak için türlü türlü yöntemler denemiştir.Yani klasik olarak bakarak çizim yapmamışlar onlarda taslak çıkarmak için dönemin imkanlarını kullanmışlardır.Örneğin benimde çok beğendiğim çizimleri olan Johannes Vermeer yada jan vermmer dönemin en yi en gerçekçi resimlerini çıkarmıştır.1632 ile 1675 yılları arasında yaşamış olan sanatçı olağanüstü gerçekçi resimler yapmıştır.İşte bu resimlerinde taslaklarını çıkarırken değişik metotlar uygulamıştır.Bu konu hakkında Tim'in Vermeer'i filmini izlemenizi öneririm.Harika bir belgesel tadında bir filmdir..
Yani eski dönem ünlü ressamlarıda tam gerçekçi çizimlerde bakarak değilde farklı tekniklerle görüntüyü kağıda yansıtıp taslağı çıkarmıştır.Rönesans döneminde benim bildiğim iki yöntem vardı.Birincisi karanlık oda yöntemi diğeride ters ayna yöntemidir.karşıdaki gerçek görüntüyü karanlık odada bir delikten duvara yansıtma şeklinde olan bir yöntemdir.İkinci resimde küçük bir ayna var ressam ordan aşama aşama bakarak kağıda yansıtmaktadır.Ama bu yöntemde gerçek fotoğrafın ayna görüntüsü gibi terse yer değiştirme gibi görüntü çıkmaktaydı.
Demek istediğim o dönemlerdede bayağı bir emek vermişler.
Günümüzde de bir çok ressam projeksiyon cihazıyla görüntüyü kağıda yada tuvale yansıtarak taslak çıkarmakta sonra çizime geçmektedir.
Ama karakalemde en iyi yöntem bence kağıdı küçük karelere bölererek santim santim çizerek gitmektir.
Yukarıdaki kareleme yöntemi küçük detayları atlamamanız için en sağlam yoldur.
Karakalem portre çizimlerinde her ne kadar kalem,kağıt,silgi önemliysede çizilecek referans alınacak görselinde gerçekçiliğe en fazla hizmet edecek tarzda olmasında fayda var.Mümkün olduğunca resim tek yönden ışık almalı,gölgeleri sert olmalı,zıtlıklar keskin olmalıdır.Aksi taktirde tam realist çizm yapsanızda vereceği etki az olur.Yani en siyah ile en beyaz olmalı.Her taraf açık gri ve mat olamalı.
Güncel : Ocak 2016 ; Prizma Colorun Black modelinide denemenizi tavsiye ederim.Özellikle Kolun kağıda uyguladığı basıncı doğru ayarlanırsa ,grinin tonları güzel çıkıyor.Yeni kalemler denedikçe güncelleme yapacağım.
Tam olarak resmini yukarıda paylaştım.Özellikle ucu her cizimde sivri olamalı yoksa resmi batırabilir.
www.karakalemresim.net makale izinsiz alınmaz.
Mehmet Emin DOĞAN 2015
